کد مطلب:38020 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:29

گنجینه پرسمان » اهل بيت

فلسفه وجودي شفاعت در قيامت چيست؟

شفاعت از ماده شفع به معناي زوج، در مقابل ماده وتر به معناي فرد گرفته شده و به معناي اين است كه شخص در كنار فردي ديگر قرار گيرد و با وساطت خود او را در رسيدن به خواسته و حاجتش ياري دهد.

شفاعت در محاورات عرفي و گفت گوي روزمره مردم غالباً به معناي وساطت و درخواست شخص آبرومندي از بزرگي براي عفو مجرمي يا ترفيع درجه و پاداش خدمتگزاري به كار ميرود.

شخصي كه متوسل به شفاعت ميشود، نيروي خود را به تنهايي كافي نميبيند، به اين جهت نيروي خود را با نيروي شفيع ضميمه ميكند، در نتيجه آن را چند برابر نموده تا زودتر به آن چه ميخواهد نايل شود.

معناي اصطلاحي شفاعت عبارت است از: وساطت يك مخلوق ميان خداوند و مخلوق ديگر، چه در دنيا و چه در آخرت، چه وساطت در رسانيدن خير و چه وساطت در دفع شر و ضرر.

يكي از مظاهر رحمت گسترده خداوند، مغفرت و آمرزش است. مغفرت و آمرزش الهي مانند هر رحمت ديگر خداوند از طريق راهكارهاي خاص و براساس قانون و نظام اسباب و مسببات به بندگان ميرسد. به عنوان مثال، همان گونه كه رحمت هدايت الهي، از طريق وسائط به مردم ميرسد و انبيا و وحي الهي و كتب آسماني (كه براي هدايت مردم فرستاده شدهاند) وسائط هدايت و واسطه خروج از ظلمات به نور هستند، رحمت مغفرت و آموزش الهي نيز از طريق راهكارهاي خاصي به مردم ميرسد، يعني فيض مغفرت الهي از قانون و نظام اسباب و مسببات مستثني نيست و از طريق اسباب و وسائط به بندگان ميرسد.

شفاعت در مغفرت عبارت است از وساطت در رسيدن مغفرت و آمرزش الهي به بندگان گنهكاري بنابراين حقيقت شفاعت، رسيدن فيض مغفرت و آمرزش الهي از طريق مجاري و اسباب آن به بندگان است.

به تعبير استاد شهيد مطهري، شفاعت در حقيقت همان مغفرت الهي است كه وقتي به خداوند (كه منبع و صاحب خيرها و رحمتها است) نسبت داده شود، با نام مغفرت خوانده ميشود و هنگامي كه به وسائل و مجاري رحمت منسوب ميگردد، نام شفاعت به خود ميگيرد.(1)

بنابراين در شفاعت، شفيع ميان خداوند و بنده گنهكار واسطه ميشود و سبب ميشود كه آمرزش و مغفرت الهي شامل حال گنهكار شود تأكيد بر اين مطلب از آن جهت مهم است كه بين توحيد افعال و فعال ما يشاء بودن خداوند و اين كه همه چيز به اراده و خواست او تحقق مييابد و موضوع شفاعت، هيچ گونه تنافي وجود ندارد.

شرايط شفاعت: شفاعت اولياي الهي در روز قيامت براي گنهكاران و واسطه شدن آنان در رساندن رحمت و مغفرت و آمرزش الهي، بدون حساب نيست، بلكه اين كه كساني مورد شفاعت قرار گيرند، متوقف بر شرايطي است كه در آيات و روايات بيان شده است.

فلسفه شفاعت اين است كه روزنه اميد به سوي افراد مجرم گشوده شود و احساس نمايند كه اگر در برنامههاي غلط خود تجديد نظر كنند، راه نجاتي براي آنان هست، به همين منظور در قوانين جزايي و كيفري ملتها نيز قانون عفو و بخشيدگي وجود دارد. انسان وقتي دچار گناهي شد، اگر هيچ راه برگشت براي خود نديد، به فساد و طغيان خود ادامه ميدهد.

از جهت ديگر مقام شفاعت كنندگي باعث ترقي تكامل انسان ميشود، بدين معنا كه انسان وقتي بداند ايمان، شهادت، علم، تقوا، جهاد، توبه و محبت به پيامبر و اهل بيت انسان را به مقام شفاعت كنندگي ميرساند، ميكوشد به اين مقام دست پيدا كند، پس اعتقاد به شفاعت هم براي اهل معاصي و هم براي ديگران آثار مثبت و مفيد دارد.

پينوشتها:

1 - مجموعه آثار، ج 1، ص 259.